İstanbul'da 112 Yaşında İhtida Eden Bir Ruhban

    İhtida (ﺍﻫﺘﺪﺍﺀ), başka dinden ya da herhangi bir dini inancı yok iken İslâm'a girme anlamında bir terimdir. Osmanlı İmparatorluğu'nda Müslüman olan kimselerin, devlet kademesinin çeşitli bölümlerinde yer aldığı bilinmektedir. Müslüman olmayı düşünen gayrimüslimlerin dönem dönem teşvik edildiği de eklenmesi gereken bir bilgidir. İhtida eden kimse erkek ise mühtedi kadın ise mühtediye denilmektedir. 

    Osmanlı İmparatorluğu'nda ihtidanın anlatılmasından ziyade XVIII. yüzyılda 112 yaşında ihtida eden ruhbanlar sınıfından Yusuf, belki de imparatorluk tarihi boyunca İslam'la müşerreflenen en yaşlı kişi olabilir. Yusuf, Sultan III. Ahmed'in karşısında Müslüman olmuş ve sünnetten sonra yatalak kalmıştır. Yatalak kalmasıyla geçinmek için İstanbul gümrüğünden bir miktar akçe istediği, devlet arşivlerine geçmiştir. İşte Yusuf'un devletlü sultana yazdığı o arzuhalin transkripsyonu:

"

1- Devletlü ve merhametlü ve inayetlü sultanım hazretleri sağolsun.

2- Bu kulları 112 yaşında ve ruhbanlar zümresinde iken devletlü sultanım hazretlerinin

3- huzur-ı alilerinde şeref-i İslam ile müşerref olup elhamdülillahi te'ala ve lakin ziyade pir ve ihtiyar

4- kâr ü kisbe iktidarım ve takatim olmayıb ve sünnet oalıdan beri hasta yatarım merhamet 

5- ve inayetlü ümidile devletlü efendime ahvalim ilam lillahi te'ali ve resulihi pirlik ve ihtiyarlık

6- halime merhamet buyurup kifaf-ı nefs mikdarı İstanbul gümrüğünden ihsan ve mesrur buyurmanız

7- reca ve niyaz eylerim birkaç günlük ömrümde efendimin duasında olayım. Malum-ı devletleridir ki

8- bu sinin-i salde şeref-i islam ile müşerref olduğum ecilden ümitvarım ki devletlü efendimin

9- hakkında duamız müstehab ola. Allah-ı subhanehü ve te'ala şevketlüm kerametlü padişah-ı alem-penah

10- hazretlerinin ve inayetlü efendimin ömrü devletlerin yevmen fe-yevmen ziyade eyleyüb ve a'da-yı

11- din üzerine galib ve muzaffer eyleye amin bi-hürmeti seyyidil mürselin baki emri ferman devletlü

12- efendim sultanım hazretlerinindir.

24 S. 1128 [18 Şubat 1716]

"

    Yusuf'un arzuhaline aynı gün cevap verilmiş ve İstanbul akmişe mukataasından 7 akçe tevcih edilmiştir. Netice itibariyle, 112 yaşında eski ruhbanlar zümresinden Yusuf'un o yaşta Müslüman olması, İslam'a gönülden inandığını gösterdiğini düşünmekteyiz. 

    Bu örnek haricinde Osmanlı İmparatorluğu'nda her ihtida edenin "öbür dünyalarını kurtarma" amacında olup olmadıkları ise tartışmalı bir konudur. İhtida edip hidayete ermek hakkında ilerleyen süreçte başka bir araştırmamız olacaktır.

Kaynak:

BOA, İE.MT.. 3-291 H-24-02-1128.

Ali Köse "İhtida" TDV İslam Ansiklopedisi.